Namaste: meer écht contact

20 september 2019

WZH – De eerste bevindingen eind oktober 2017 van het ‘Namaste’ onderzoeksproject dat bij WZH Transvaal plaatsvindt in samenwerking met het UNC-ZH en VUmc, zijn positief. “Het contact is minder vluchtig,” vertelt woonzorgmedewerker Tülay Sel.

Het van oorsprong Amerikaanse ‘Namaste Care’ is een familieprogramma dat in april 2017 is gestart in woonzorgcentrum WZH Transvaal. Het is onderdeel van een onderzoeksproject dat zich richt op het verbeteren van de levenskwaliteit van verpleeghuisbewoners met dementie en het vergroten van positieve ervaringen voor hun familieleden. UNC-ZH-netwerkleden WZH en Laurens namen hieraan deel. Contact hebben staat centraal, bijvoorbeeld door aanraking of door iets samen doen.

Aandacht voor het individu 

Tülay Sel, woonzorgmedewerker bij WZH Transvaal, werkt mee aan het project. Ze zit in de huiskamer met de heer Bandhoe. Meneer kan sinds kort niet meer zelfstandig lopen vertelt Tülay. “Hij heeft veel moeite met deze achteruitgang, vandaar dat ik wat vaker individuele activiteiten met hem doe. Dat is iets rustiger.” 

Hanneke Smaling, onderzoeker bij het VU medisch centrum Amsterdam vertelt dat het Namaste Familieprogramma persoonsgerichte activiteiten aanbiedt, welke ook prima in de groep gedaan kunnen worden. “Het kan eigenlijk van alles zijn, waarbij het vooral gaat om het contact ‘op maat’, de gemeenschapszin en de gezelligheid,” geeft Hanneke aan. “De ene bewoner vindt het fijn om foto’s van vroeger te bekijken en de ander om samen een krantje te lezen, omdat dat zelf niet meer zo goed lukt. Extra persoonlijke verzorging kan ook een manier zijn om contact te maken. Dan gaat het niet om het eindresultaat, dus of iemand een mooi kapsel heeft, maar gaat het meer om het contact tijdens de activiteit.” 

Minder vluchtig en intensiever contact 

Deze benaderingswijze is ook zichtbaar in het contact tussen Tülay en de heer Bandhoe. Hij krijgt een handmassage en bij iedere handeling vraagt Tülay meneer naar zijn comfort en stemt alles met hem af. “Sinds we zijn gestart met Namaste hebben we elkaar veel beter leren kennen. Het contact is minder vluchtig en intensiever geworden. En dat gaat beide kanten op. Eerst sprak hij mij aan met ‘zuster’ en nu noemt hij me gewoon Tülay. Hij vraagt zelfs hoe het is met mijn kinderen.” 

Vaste elementen 

Een Namaste-sessie heeft een aantal vaste elementen, vertelt Hanneke. “We beginnen altijd in de groep met een persoonlijke begroeting. Zo krijgt men het gevoel echt gezien te worden en weet iedereen dat de sessie gaat beginnen. Vervolgens wordt altijd gekeken of mensen zo comfortabel mogelijk zitten en geen pijn hebben. Misschien wil iemand een kussentje of een dekentje. En ook lekkere hapjes en drankjes horen erbij.” 

Onderzoek naar kwaliteit van leven 

Er zijn 19 verpleeghuizen in Nederland die meedoen met het onderzoeksproject, waarvan 10 verpleeghuizen met het Namaste Familieprogramma aan de slag is gegaan. De andere 9 verpleeghuizen hebben niets veranderd aan de werkwijze en dat wordt vergeleken met elkaar. Hanneke legt uit wat het onderzoek beoogt. “We willen weten of de kwaliteit van leven van bewoners met gevorderde dementie in een verpleeghuis door dit programma verbetert. Ervaart men minder ongemak en pijn en heeft men daarnaast meer uitingen van plezier? Ook willen we de weten wat hierin de ervaring is van de betrokken familie. Ervaren ze de zorg meer positief dan ervoor en halen ze zelf meer voldoening uit het contact met hun familielid?” 

Positieve ervaringen 

Hanneke geeft aan dat er al eerder positieve resultaten gemeten zijn. “Het project loopt al een aantal jaar in Amerika en Engeland,” vertelt ze. “Daar zijn de ervaringen positief. We horen van huizen in Nederland waar het al een tijdje loopt, dat er ook al positieve ervaringen zijn,” vertelt Hanneke. “Dus als deze ervaringen later terug te vinden zijn in meetbare effecten als de studie is afgerond, willen we het Namaste Familieprogramma zo breed als mogelijk ter beschikking stellen.”

Bekijk onderstaande video over Namaste: 

NL Volledige video Namaste Care programma dementie