Home /Onderzoek /Interventies / STA OP!-studie

STA OP!-studie

Welbevinden

STApsgewijs Onbegrepen gedrag en Pijn bij dementie de baas! Om zo onbegrepen gedrag en pijn bij ouderen met een (gevorderde) dementie te verminderen.

Inhoud onderzoek

STA OP! heeft als doel onbegrepen gedrag van mensen met matige tot ernstige dementie, verblijvend op een PG-afdeling van een verpleeghuis, in kaart te brengen en systematisch en multidisciplinair te analyseren. Zo kan een passende aanpak of behandeling worden ingezet.

Doelgroep
STA OP! is ontwikkeld voor mensen met een matige tot ernstige dementie die op een PG-afdeling van een verpleeghuis verblijven en onbegrepen gedrag (zoals agitatie/agressie, onrust, maar ook apathie) en/of pijn vertonen. Mensen met matige tot ernstige dementie hebben doorgaans verminderde mogelijkheden tot communicatie. Specifiek/onbegrepen gedrag of juist een verandering in gedrag is soms het enige signaal dat er iets aan de hand is.

Onderbouwing
Neuro-psychiatrische symptomen, zoals agitatie, depressie en apathie, komen veel voor bij mensen met dementie en stellen familie en zorgverleners voor grote uitdagingen. Deze kunnen een gevolg zijn van neuropathologische veranderingen, maar  ook van lichamelijke aandoeningen, psychosociale factoren (zoals over- of onderprikkeling) en/of pijn. Het gedrag zien zorgprofessionals vaak niet meer als signaal, waardoor dit veelvuldig met psychofarmaca wordt behandeld. Vaak zonder effect, maar met ernstige bijwerkingen.

In de praktijk is het bij verpleeghuisbewoners met matige tot ernstige dementie moeilijk om pijn goed te onderkennen, systematische psychosociale behoeften in kaart te brengen en de juiste psychosociale interventies in te zetten. STA OP! biedt zorgprofessionals een systematische analyse en behandeling.

Evaluatie
Uit evaluatieonderzoek onder zorgprofessionals is gebleken dat zij STA OP! een handige tool vinden om onbegrepen gedrag en pijn bij dementie in kaart te brengen. Behandeling kan als gevolg daarvan beter op maat worden gegeven, waardoor de kwaliteit van leven van de cliënt verbetert. Daarnaast is uit gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek gebleken dat verpleeghuisbewoners die op deze manier zijn behandeld minder pijn en gedragsproblemen vertonen, minder antipsychotica gebruiken en een verbeterde stemming hebben.

(Vak)media

Pieper M en Achterberg W. Stapsgewijs onbegrepen gedrag en pijn bij dementie de baas. Denkbeeld 2011;2: 26-28 Pieper M. STA OP!: pijnbestrijding en onbegrepen gedrag op de PG-afdeling. Tijdschrift voor Verzorgenden 2011;43:10-14 Achterberg W, Pieper M en Scherder E. Pijn bij dementie: van experiment tot betere zorg. Tijdschrift voor ouderengeneeskunde 2010;5:200-203.

Factsheets

STA OP – Managing pain dementia – factsheet

Publicaties

Pieper, MJC, Achterberg, WP, Van der Steen, JT, Francke, AL. Implementation of a Stepwise, Multidisciplinary Intervention for Pain and Challenging Behaviour in Dementia (STA OP!): A Process Evaluation. International Journal of Integrated Care, 2018; 18(3): 15, 1–12. DOI: https://doi.org/10.5334/ijic.3973 Klapwijk MS, Caljouw MAA, Pieper MJ, Putter H, van der Steen JT, Achterberg WP. Change in quality of life after a multidisciplinary intervention for people with dementia: A cluster randomized controlled trial. doi.org/10.1002/gps.4912 Pieper MJ. STA OP! Managing pain and challenging behaviour in nursing home residents with dementia. ISBN 978-94-6233-833-8. 2018 Pieper MJ, van der Steen JT, Francke AL, Scherder EJ, Twisk JW, Achterberg WP. Effects on pain of a stepwise multidisciplinary intervention (STA OP!) that targets pain and behavior in advanced dementia: A cluster randomized controlled trial. Palliat Med. 2017 Feb 1:269216316689237. doi: 10.1177/0269216316689237. Pieper MJ, Francke AL, van der Steen JT, Scherder EJ, Twisk JW, Kovach CR, Achterberg WP. Effects of a Stepwise Multidisciplinary Intervention for Challenging Behavior in Advanced Dementia: A Cluster Randomized Controlled Trial. J Am Geriatr Soc. 2016 Feb;64(2):261-269. Pieper MJ, Francke AL, van der Steen JT, Scherder EJ, Twisk JW, Kovach CR, Achterberg WP. Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:D409. Stapsgewijze aanpak van probleemgedrag bij dementie. Een clustergerandomiseerde gecontroleerde trial. Scherder E, Plooij B, Achterberg WP, Pieper MJC, Lobbezoo F, Oosterman J. Chronic pain in ‘probable’ vascular dementia. Pain Medicine 2014 Dec 19. Achterberg WP, Pieper MJC, van Dalen-Kok AH, de Waal MW, Husebo BS, Lautenbacher S, Kunz M, Scherder EJ, Corbett A. Pain management in patients with dementia. Clin Interv Aging. 2013;8:1471-82. doi: 10.2147/CIA.S36739. Pieper MJC, van Dalen-Kok AH, Francke AL, van der Steen JT, Scherder EJ, Husebø BS, Achterberg WP. Interventions targeting pain or behaviour in dementia: a systematic review. Ageing Res Rev 2013;12:1042-1055. Pieper MJC, Achterberg WP, Francke AL, van der Steen JT, Scherder EJ, Kovach CR. The implementation of the serial trial intervention for pain and challenging behaviour in advanced dementia patients (STA OP!): a clustered randomized controlled trial. BMC Geriatrics 2011;11:12. Scherder E, Eggermont L, Achterberg W, Plooij B, Volkers K, Weijenberg R, Hooghiemstra A, Prick AE, Pieper M, Blankevoort C, Zwakhalen S, van Heuvelen MJG, Hamers J, Lobbezoo F, Swaab D, Pot AM. Pijn en bewegen in relatie tot cognitie en gedrag bij dementie. Tijdschr Gerontol Geriatr 2009;40:271-278.

Video's

STA OP! interventie – Video Vilans

Misschien vind je dit ook interessant

MeViDem

Kwaliteit van leven gaat over hoe tevreden iemand is met zijn/haar leven, gezondheid en welzijn. De zorg die mensen met dementie krijgen, beïnvloedt hun kwaliteit van leven. Er is ook veel vraag naar vernieuwingen in de zorg, doordat er een toenemende druk op zorgverleners is en stijgende zorgkosten zijn. Om te bepalen of deze vernieuwingen bijdragen aan kwaliteit van leven bij mensen met dementie, is het essentieel om kwaliteit van leven goed te kunnen meten. Met dit onderzoek willen we meer duidelijkheid krijgen over hoe je kwaliteit van leven het beste kunt meten bij mensen met dementie.

Lees verder

SYMPA-DEM studie: Symptom Assessment and Management in people with Dementia at the end of life

Er is een grote toename van het aantal mensen dat overlijdt met dementie. Het herkennen van en omgaan met hinderlijke symptomen in de laatste levensfase is van groot belang, maar verloopt niet altijd goed. Vanwege cognitieve achteruitgang kunnen mensen met dementie hun symptomen vaak niet goed meer in woorden aangeven. Dit maakt het steeds lastiger om de juiste zorg te bieden in de laatste fase van het leven. In de SYMPA-DEM studie wordt onderzoek gedaan naar symptoomlast en symptoomherkenning voor mensen met dementie. Het doel hiervan is om de kwaliteit van de zorg voor mensen met dementie te verbeteren en het welbevinden voor mensen met dementie en hun naasten te bevorderen.

Lees verder

Navigeren door Crisis: Passende Zorg voor Mensen met Dementie

Welbevinden

Het stijgende aantal thuiswonende mensen met (gevorderde) dementie vormt een grote uitdaging voor het verlenen van goede en passende zorg. Mantelzorgers ervaren vaak aanzienlijke belasting, wat uiteindelijk kan resulteren in een crisisopname in een verpleeghuis. Bovendien kan probleemgedrag van mensen met dementie verergeren, bijvoorbeeld in de vorm van agressie, waardoor thuis wonen plots niet langer gaat. Een crisisopname van een persoon met dementie heeft grote impact op de cliënt, naasten en betrokken zorgprofessionals, er onmiddellijke keuzes moeten worden gemaakt, die niet altijd in overeenstemming zijn met de wensen, doelen en voorkeuren van de persoon met dementie en diens mantelzorger. Hoewel het voorkomen van alle crisisopnames waarschijnlijk niet mogelijk is, kan goede organisatie van zorg voor mensen met dementie het gebruik van spoedzorg wel verlagen. Daarom is het van belang om de impact van crisisopnames op de zorg beter te begrijpen en te onderzoeken.

Lees verder